Zientzia, matematika eta gizarte zientziak bereizi behar dira. Euskal Herrian, alta, sorginkeriatan bizi dira bat baino gehiago[1].
Orain independentzia eta matematikari dagokie nahasketa. Eskoziari (eta EHri) buruzko fantasiazko eredu matematiko batek zenbait bazter astindu ditu[2].
Zilegi bekit kanpoko lekukotasuna ekartzea. Izan ere, BBC-n zenbait iritzi artikulu azaldu dira Eskoziaren egoeraz. Hona aurreko modeloari erantzuten diona[3]: “Eskoziaren etorkizuna ez datza ekuazioetan, haren boto emaileen bihotzetan eta buruetan baizik.” Gauza bera esan daiteke Euskal Herriaz, noski.
Irizpide bitxien artean, hauxe dateke nabarmena: Eskozia independentearen monetari buruz galdetua izatean, John Swinney-k, Eskoziako Gobernuko finantza ministroak libera esterlinarekin segitzea proposatu du[4].
Are okerragoak dira Jim Mather-ek, Eskoziako Enpresa ministro ohiak egin dituen adierazpenak, besteak beste, Nazioarteko Moneta Funtsa eta Mundu Bankua goraipatuz[5].
Zer esaten da EHn Eskoziari buruz? Ba ote dago iritzi kritikorik? Non? Non bultzatu da eztabaida minimo bat Eskozian proposatzen diren neurri ekonomiko eta monetarioei buruz?
Esan dezadan garbi:
(i) Politikoki oso interesgarria da Eskozian gertatzen ari dena. Bera Europan baitago, gu bezala.
(ii) Ekonomikoki Eskoziak zenbait hutsune dauzka, eta erabakitzeko funtsezko gai batzuk: monetaren eta politika fiskalaren menpekotasuna, tartean.
Susmatzen dudana hauxe da: aspaldian bezalaxe, hemen, alegia EHn, beldur ikaragarria diogu eztabaidari, kritika sendo eta zabalari.
Noiz arte?
[2] Ikus http://newsnetscotland.com/index.php/affairs-scotland/3754-economic-model-predicts-scottish-independence; http://e-archivo.uc3m.es/bitstream/10ik016/4806/1/stability-breakup-nations.pdf.
