Xuxen, Kimmo Koskeniemmi eta FSMLNP2012

XUXEN zuzentzaile ortografikoak laguntza paregabea eskaintzen dio erabiltzaileari testuaren kalitatea hobetzeko eta euskara batuaren forma estandarrekin ohitzen joateko apurka-apurka. Horrela, esan dezakegu euskararen estandarizazio-prozesuaren aliatu indartsua dela XUXEN programa.

 

Programaren erabilera guztiz hedatuta dago gaur egun, erabiltzaile kopuruaren aldetik eta aplikazio informatikoen aldetik:

1) Dohainik jaitsi daiteke www.euskara.euskadi.net webgunetik,
2) 1998z geroztik Microsoft Officeko banaketa ofizial guztiek barruan daukate.
3) www.euskara.euskadi.net webgunetik egin diren deskargak 20.000 baino gehiago izan dira.
4) OpenOffice-rako deskargak 7.000 baino gehiago izan ziren 2010. urtean.
5) Firefoxerako deskargak 134.000 baino gehiago izan dira 2007tik.
6) Eta posible da beste edozein aplikaziorekin ere erabiltzea www.xuxen.com zerbitzarira jotzen badugu.

Koskeniemmi Donostian 1990ean (Euskaldunon Egunkaria)

Baina espainiera, frantsesa edo ingeleserako zuzentzaileak baino dezente konplexuagoa da XUXEN, hitz posibleak askoz gehiago direlako, eta ondorioz, hitzen analisi morfologikoa egin behar delako. 1989an horretarako balio zuen programa propio eta konplexu bat  sortu behar izan genuen. Baina hori ez zatekeen posible izan sei urte lehenago Kimmo Koskeniemmi irakasle finlandiarrak Two Level Morphology metodologia asmatu izan ez balu. Finlandieraren morfologia lantzeko asmatu zuen Koskeniemmik metodo hori, baina laster frogatu zen euskararako, ingeleserako eta beste hainbat hizkuntzatarako ere balio zuela. Geroago, urteak pasata birritan birprogramatu behar izan dugu gure zuzentzailea Karttunen, Beesley (www.fsmbook.com) eta Mans Hulden (code.google.com/p/foma) ikertzaileek asmatutako teknika berriak aplikatzeko.

Kimmo Koskeniemmi Donostiara ekarri genuen hitzaldi bat ematera 1991ean, eta berriro etorriko da datorren astean antolatu dugun nazioarteko biltzar batera: 10th edition of the International Workshop on Finite State Methods and Natural Language Processing 2012 – FSMNLP 2012.

Hori aprobetxatuz, eta jakinda irailean jubilatuko dela, pertsonalki eskertuko ahal izango diogu omenalditxo batekin morfologia konputazionalean egin zuen ekarpena, hain zuzen, euskararen prozesamendu automatikorako hain garrantzitsua izan zaiguna. ESKERRIK ASKO KIMMO!

Iruzkinak (1)

Utzi erantzuna ixa(r)i Cancel Reply

Zure e-posta helbidea ez da argitaratuko. Beharrezko eremuak * markatuta daude