Hona hemen Warren Mosler-ek Italiako blog keynestar bati emandako zenbait erantzun adierazgarri[1]:
MMT
MMT hasieran Mosler Economics, i.e, Mosler Ekonomia zen, zeina Soft Currency Economics[2], i.e., Moneta Ahuleko Ekonomia-rekin hasi baitzen.
Soft Currency Economics bankugintzan eta eragiketa monetarioan 20 urte aritu ondoren plazaratua zen.
Ez nuen inoiz Keynes irakurri, ezta Lerner edo Knapp entzun ere ez, ez nuen inongo ezagutza post-keynestarrei buruz. Beraz, nahiz eta egia izan MMT pentsamendu eskola batetik edo bestetik atera daitekeela, ez zen horrelako bidetik gertatu.
Keynes versus ekonomialari klasikoak
Baldin eta MMT-k literaturari ‘funtsezko’ ekarpena egin badio dolar bezalako moneta bat izatez monopolio publiko soil bat delako ezagutza garbia da, gainontzeko guztiak segitzen du.
Lerro horien ildotik ‘Keynes versus Classics’ eztabaidan aritu naiz, non Klasikoek argudiatu baitzuten ezin dela langabezia egon monopoliorik gabe, eta Keynes-ek etengabeko langabezia egon daitekeela monopoliorik gabe ere, sistema monetarioan gastatu gabeko errenta dela kausa. Ene erantzuna da biek huts egin zutela moneta bera monopolio publikoa dela garbi onartzerakoan[3].
Zirkuitu teoriaz
Zirkuitu teoria, 1990eko hamarkadaren erdian, lehen aldiz topatu nuenean iruditu zitzaidan hain intuitiboki bistakoa –ez dela behar esan bezalako kasua- ezen niri buruari galdetu bainion zergatik merezi zuen horri buruz idazteak! Nire lehen iruzkina zen, nahiz eta erabat ados egon esaten zutenarekin, aferak ez zuela hasi ‘hasieran’ enpresek maileguz hartzearekin langileei ordaintzeko, baina inoiz ez eztabaidatzen zergatik edozeinek lan egin zezakeen monetarako lehenengoz.
Beraiei adierazi nien afera moneta monopolio publiko soila izatean zetzala, zerga pasiboa gobernuaren zirkuituaren atzean gidatze indarra izanik, non, makro mailan, zergapetzeak ondasun eta zerbitzu errealen erosleak sortzen dituela, lan indarra barne, jendeak enpresetarako lan egiten dueneko zergatia izanik[4].
Prezioak
MMT-ek prezio nominal absolutuen iturria argitzen du. Oso sinplea da. Edozeinek dakien bezala, monopolista bat ‘prezio ezarlea’ da, ez ‘prezio hartzailea’.
Monopolista bat prezio ezarlea da bi preziotarako. Lehena Marshall-ek ‘tasa propioa’ deitzen zuena, gai hori bere buruarekin nola trukatzen denekoa. Moneta batekin, hori interes tasa da, zeina dakigunez Banku Zentralak (BZ) ezartzen duen, eta ez ‘merkatuek’. Dakigunez, BZ banku sistemarekiko erreserbako monopolio hornitzailea da, eta, beraz, prezio ezarlea, berak banku sistemaren fondoko kostu marjinalari prezio ezartzen dion heinean. Bigarrena monopolistaren ‘gaia’ beste ondasun eta zerbitzuetarako nola trukatzen den da, ‘prezio maila orokorra’ deitzen duguna.
Honela diot nik, prezio maila halabeharrez jaulkitzaileak ordaintzen dituen prezioen funtzioa da, berak gastatzen duenean, eta/edo kolateralki eskatutako prezioen funtzioa, berak maileguz ematen duenean.
Kongresua, BZ, Altxor Publikoa
Oso ongi ezagutzen ditut errealitate instituzionalak. Edozein modutan begiratuta, badakit gastua lehenago datorrela mailegatzearen zergapetzea baino, monetaren jaulkitzaileentzat, jaulkitzaileak izendaturiko eragileentzat barne.
Kongresua da jaulkitze autoritatea, eta eginbehar batzuk eman dizkie Altxor Publikoari eta Fed-i, hots BZ-ri, bere nahia betetzeko.
Fed-ek orri zabal bat erabiltzen du bere banku kideen kontuak, baita Altxor Publikorako kontua ere, edukitzen dituena.
Argudiatzeko helbururako, hasi nintzen inongo orekarekin inolako kontutan.
Edozein zerga ordainketak behar du Fed-ek banku kideko kontu bat zordundu eta Altxor Publikoko kontua abonatu.
Hori ezinezkoa da banku kideko kontuetan orekarik gabe, ez bada beraiei oreka negatiboak edukitzea baimentzen bazaie.
Hala ere, oreka negatiboak, (overdrafts, zorpekoak), funtzionalki, Kongresuaren eragilea den Fed-etik maileguak dira. Horrek esan nahi du zergak zorpekoen bidez ordaintzea Fed-etik mailegu bat lortzearen bidez ordaintzea dela. Hau da, etsenpluan, Fed-ek, berak kontabilizatzen dituen dolarrak maileguz eman behar dituela, zergen ordainketa gisa.
‘Adituek’ dioten bezala, ezin da inongo ‘erreserba kentzerik’ egongo ‘erreserba gehitzerik’ barik.
Alegia, zergak ordaintzeko eta Altxor Publikoko tituluak erosteko dolarrak halabeharrez ‘etortzen dira’ gobernuaren gastutik eta/edo maileguz ematetik.
Ez dago beste biderik.
Edozein jaulkitzailek jaulki egin behar du berak jaulkitzen duen gaia eskuratu ahal izatko baino lehenago, logikaren puntu soil modura[5].
Merkataritza
Merkataritzari dagokionez, truke tasa flotatzaile batekin ‘etengabeko oreka’ dago[6].
Hortaz, edozein momentutan soilik ‘oreka’ ikusten dut, inoiz ez ‘desoreka’, logika puntu gisa.
Enplegua
Gogoratu ezen, ekonomikoki hitz eginez, enplegua kostu erreala da langilearentzat. Bera bere denbora saltzen ari da. Benetako mozkina outputa da. Hortaz, proposatzen dut, eurokideei dagokienez, kontsumo errealari begiratzea, ikusteko ekonomikoki nor ari den irabazten eta nor galtzen.
Bai, edozein batasun monetariok transferentzia fiskaleko sistema bat behar du enplegu osoa eta prezio egonkortasuna segurtatzeko.
Ene ustez, hori ez gertatzeko arrazoia hauxe da: ez da oso ongi ulertzen ezen eskualde bati ondasun eta zerbitzu publikoen produzitzea esleitzen bazaio, termino errealetan prozesu hori gastua dela eskualde horretarako, batasunaren beste eskualde batzuk kontsumitzen ari diren ondasun eta zerbitzu errealak produzitzeko erabilia den heinean.
Eskualde horrek fondoak eskuratzen dituelako, uste da eskualde hori onurak ateratzen ari dela termino errealetan. Beste era batera esanda, transferentzia fiskalak burutu behar dira langabezia handiagoko guneak erabiltzeko, gainontzeko batasunera esportatzen diren ondasun eta zerbitzuak produzitzeko. Gogoratu esportazioak kostu errealak direla eta inportazioak benetako onurak.
Alokairuak
Joko teoria soilaren gai modura hartuta, lana ez da joko zuzena, eta nolabait sustengatzen ez bada, alokairu errealak geratuko dira oso maila baxuetan. Hori horrela da, jendeak ‘jateko lan egin’ behar duelako[7], enpresak soilik kontratatzen du inbertsiotan nahi izandako etekin bat lortzen badu.
Niretzat, helburu publikoari dagokio segurtatzea benetan bizimodua ateratzen duen eta gehiengoak kontsumitzen dituen ondasun eta zerbitzu errealak produzitzen dituen jendeak ondokoa merezi badu: jende hori sostengatzea hezkuntzako, osakidetzako eta beste zerbitzu publikoko maila handiekin, baita elikatu, bizi eta jantzi izateko behar den mailan ere, gizarte horretako kideak izateko harro egoteko beste. Nire webguneko proposamenak helburu horretarako lan egiteko dira pentsatuak[8].
Iruzkin batzuk
Hona hemen Mosler-en iruzkin batzuk, ingelesez:
Household debts[9]
Notional[10]
Banking system[11]
[3] Honela segitzen du Mosler-ek, ingelesez. “Notional demand is from taxation and from savings desires, and notional supply from state spending and/or state lending. And unemployment is the evidence of a restriction in supply from the monopolist- the failure to spend enough to satisfy the need to pay taxes and the desires to net save in that unit of account. So the classics were right in that unemployment does come from monopoly, but they failed to recognize the applicable monopoly. And Keynes was right, the problem was on the monetary side, but he failed to recognize the currency itself was a simple public monopoly, even though he described it much along those lines. If Keynes had recognized the currency was a monopoly, he surely would have explicitly said so in this discussion, and many other places as well to support many of his contentions.”
[4] Honela segitzen du Mosler-ek, ingelesez: “Professor Alain Parguez immediately picked up on this and added it to his model in his next paper, only to be severely criticized and isolated by much of the ‘Circuitist’ community for many years! Most came around to accept it over the years, though some continue to fail to do so.”
[5] Iruzkina:
The discussion ‘from inception’ is a crucial issue. (…) Could you please clarify what according to you the sequence of events and bookings are from inception, with no balances in any accounts?
Mosler-en erantzuna:
“Congress has the ‘business licence from the people’ aka the constitution.
Congress now uses it’s Fed to make the actual debits and credits on its spread sheet.
It’s like the Treasury is in the car giving directions and the Fed is driving.
And Congress has given both of them various ‘rules.’ Or something like that.
Under current institutional arrangements, which probably didn’t actually exist at ‘inception’,
from inception the Fed must conduct what’s called a ‘reserve add’ (credits to reserve accounts) before there can be what’s called a ‘reserve drain’ (debits to reserve accounts).
Reserve adds can come from direct lending by the Fed or by the Fed purchasing assets.
And if lending is done via repurchase agreements you could call that spending or lending- it’s all about your definitions.
If you look at lending as a spot buy and a forward sell, you could call that spending, and then say spending comes first.”
[6] Honela dio Mosler-ek, AEBetarako: “For example, in the case of the US, with perhaps a $400 billion trade deficit, it can be said that we have the goods and services we imported, and non residents are holding the additional $400 billion of $US financial assets they received in payment, and at this point in time there is that ‘balance’ which has resulted in the current exchange rate matrix.” Caveat: AEBetako bilioi bat: 109 dollar.
[7] Mosler-en iruzkina:
“Govt is just the mechanism we invented to ensure that everybody has an income, to ensure everyone is taxed to provision public purpose,”
[8] Iruzkina: This is a very human and social element of MMT, which probably don’t get discussed enough when it comes to marketing of MMT to the general public.
Mosler-en erantzuna:
“Thanks. That’s the ‘Mosler Economics’ part and not MMT per se, which is why Paolo came up with ME-MMT.”
[9] Iruzkina:. … what is your view on household debts? Would a larger government deficit be a good way to combat the ravenous appetite for debt in America (for the banks as well as consumers). Or maybe some modifications to our banking system?
Mosler-en erantzuna:
“Yes. And see my proposals for banking, fed, FDIC on this website. The ‘important thing’ is to watch aggregate demand/unemployment and be ever ready to make fiscal adjustments to close any output gap.”
Bankugintzaz, ikus https://www.unibertsitatea.net/blogak/heterodoxia/2012/11/04/warren-mosler-ek-bankugintzaz/.
[10] Iruzkina: Notional.
Erantzuna:
“Notional vs real.
It’s just a number, for example.
In this case the notional demand for dollars is for the number of dollars being taxed.
Real demand would be like the demand to buy food, cars, etc.
I use the distinction to keep picky economists from taking statements out of context.”
Iruzkina: “Nominal” is the more common term (outside derivatives markets), I think?
Mosler-en erantzuna:
“Yes.”
[11] Iruzkina: The “protection” of the national baking system is a “must” in the literature on “development economics”. We would like to know your opinion on that.
Mosler-en erantzuna:
“Government regulation limits what loans banks can make, and bank management selects from there. Furthermore banks are competitive.
So if one bank won’t make a particular type of (profitable) loan because of politics, others are sure to take up the slack. And if one bank wants to take excess risk they run up against regulatory barriers.
So if there is a problem it’s a problem of regulation?”
