Zertan ari naiz? Ez al da blog hau ekonomiaz, ekonomia heterodoxoaz aritzeko?
Hortaz?
Lasai, noizean behin keinu bat egin behar zaio literaturari, literatura onari.
Jakina denez, Shakespeare-k honelako aipu ospetsua idatzi zuen: to be or not to be, that’s the question[1].
Ekonomian, batez ere finantza ekonomian, gertatzen ari dena ikusi eta gero, honelako aldaketa egitera ausartu naiz: to know or not to know, that’s the question.
Izan ere, Warren Mosler-k berriki honelako artikulu txikia bezain mamitsua idatzi du: zorraren eta zergen ziurtasuna[2].
Hona hemen artikuluan azaltzen diren ideia nagusiak:
a) Enplegu osorako moneta fiduziaroa behar du.
b) Moneta fiduziaro batek, dolar edo euro bezalakoak, zorraren eta zergen ziurtasuna du barne.
c) Zergapetzea beharrezkoa da gobernuari bere moneta gastatzea ahalbidetzeko.
d) Zorra beharrezkoa da bere errenta baino gutxiago gastatzeko edozein erakunderen desioa balantzan berdintzeko.
Ez gastatzeko desio horiek ihes eskaritzat[3] ezagutzen dira, hau da, errentaren, aurrezkien, zergen eta inportazioen ez-kontsumoko erabilera. Horrek esan nahi du ezen enplegu osoaren egoeran sektore pribatuko erakundeak edo gobernuak gehiago ari dela gastatzen beraien errenta baino, ihes eskaria ordaintzeko, hots, balantzan berdintzeko.
Sektore pribatuaren gastua, errentak mugatzen du. Errentak eta kredituaren merituak mugatzen dute. Sektore publikoaren gastua, berak jaulkitzen duen monetan ez du inolako errentak mugatzen.
Sektore pribatuak, monetaren erabiltzaileak, lehendabizi fondoak lortu behar ditu, berak gastatu ahal izateko. Sektore publikoak, bere monetaren jaulkitzaileak, hasieratik lehendabizi gastatu edo maileguz eman behar du, zergak ‘bildu’ edo/eta maileguz hartu baino lehen.
Sektore pribatua halabeharrez ziklikoa da. Jaitsiera batean, sektore pribatuak kreditu meritua galtzen du eta beraz mugatuta dago bere errenta baino gehiago gastatzeko abilezian. Horrek soilik sektore publikoa uzten du bere errenta baino gehiago gastatzeko, gainontzeko edozein output hutsune betetzeko edo enplegu osoa sostengatzeko.
Jende askok uste du ekonomiaren arazoa zor gehiegi dela –sektore pribatuan eta sektore publikoan-. Horiek guztiok puntua galtzen dute. AEBetan defizit federalaren murrizketa proposatzen dutenak ere puntua erabat galtzen ari dira. Defizitaren edozein tamainarekin ez dago solbentzia federalaren inongo arazorik, ez epe laburrean edo luzean.
Epe luzeko inflazioaren arazoa egon liteke. Hala ere, Mosler-ek dioenez, inflazio sendoaren epe luzeko iragarpen sinesgarririk ez dago[4].
Mosler-en ustez, AEBetako ekonomian, non Fed dolarraren jaulkitzailea den, defizit federalaren murrizketa eztabaida mahaitik kendu beharko litzateke eta epe luzeko inflazio arriskuaren froga defizita berriz mahai gainean jarri nahi dutenengan ezarri.
(Ildo beretik, ikus Bill Mitchell-en Growth is lagging because spending is lagging – the solution is clear[5].)
Dakienak badaki, ez dakienak baleki.
[3] Leakage: ikus http://en.wikipedia.org/wiki/Leakage_(economics).
[4] Mosler: “I have seen no credible, professional long term forecasts of substantial inflation. That includes the Fed, the CBO and the forecasts of the largest financial institutions, as well as the inflation rates implied by the long term inflation indexed US Treasury securities.”
