Aste Santua dela eta, gure blog honeri ere horrelako toke
sakro bat emango diogu (alderantzizkoa bada ere) eta Hirigintzari, Legeak (ez
jainkoak) ezartzen dizkion betebeharreko Hamar Aginduak argitzen saiatuko gara.
Jakina da, bestelako Hamar Agindu hoiek kristauari bizitzan zuzentasunez
jarduteko artezpideak bezela hartzen direla; ostera, demagun Hirigintzaren
hamar hauek, udal arduradunei bere erantzunkizunean zuzentasuna zien den
argitzeko balio dutela, eta bestalde, hiritarroi (banaka edo talde eragileetan)
Legearen betearazpena exigitzeko argudioak eskaintzen dizkigutela.
Aginduok, modu sistematikoan eskainiko dira artikuluan
zehar, aurkibide azkar eta erabilgarria izan nahi bait dute (teologia sakonik
ikasi ez duen kristauari begira).
Aintzat hartuko diren Legeak (ebangelioak) : Estatuko
Maiatzaren 28.ko 8/2007 Lurzoru Legea (BOE 2007-Maiatza-29) / EAE.ko Ekainaren
30.ko 2/2006 Lurzoru eta Hirigintza Legea (EHAA 2006-uztaila-20) / Nafarroako
Abenduaren 20.ko 35/2002 Lurralde Antolamendu eta Hirigintza Legea (BON
2002-Abendua-27)
Aginduak, Legearen ikuspegitik lau ataletan sailkatu
daitezke:
– Hirigintza Partehartzailea.
– Hirigintzaren Kudeaketa Garden
– Hirigintza Soziala
– Hirigintza Eusgarria
1.- HIRIGINTZA
PARTEHARTZAILEA
Orokorrean, Hiritarren partehartzearen erretorika, nonhai
agertzen ari da aspaldi honetan. Erretorika hau, baina, gero nekez gauzatzen da
benetako politika desberdinen jardunbideetan. Dena dela, badira Legez
ezarritako lehenegoko urratsak, gehienetan Europar Batasuneko beste Estatu
aurreratuago batzuk bultzatuta. Horrela sortu zen adibidez, Aharus-eko (Danimarka) Hitzarmena 1998
urtean, gero Europar Batasuneko Arteztarau bihurtu zena, eta azkenik, berton
ere, Lege izatera heldu dena (27/2006
Estatuko Legea . BOE 2006-uztaila-19).
Hirigintza eta Ingurumen politikak dira, demokrazia
zuzeneranzko ibilbide hasi berri honetan, lege bidezko urratsak gauzatu
dituztenak, eta hiritarrei heldulekuak eskeintzen dizkietenak.
1.- Informazio
Publikoa
Lehenengo eta oinarrizkoena den eskubidea, batez ere beste
guztiak ahalbidetzeko, informazio osoa eskuratzeko eskubidea da. Horrela,
indarrean dagoen osatzen agiri, plano eta dokumentu guztiak
publikoak izateko Agindua:
| EAE | Nafarroa | Estatua |
| 9 eta 89. art. | 8. art | 4. art |
2.-Partehartze Zuzena ¿?
Partehartze
zuzenaren kontu hau, oraindik oso murriztua dago. Legegileak, parte hartzearen
eskubide hau oraindik ere, erabakitze prozeduratik kanpo uzten du. Hirigintzaren
mahaian, ordezkaritza instituzionala baino ez da ezertzen, eta ordez,
hiritarrak, adin txikikoei dagokien bezela, apartean jarduten dira, bide
paralelo batetan. Horrela, partehartzearen eskubidea izendatu ostean, bere
edukia zehaztu egiten da: alegazioak aurkeztera mugatzen da, eta aurreko
garaietako hizkuntza baten esanda, “entzunaldirako tramitea” betetzera.
| EAE | Nafarroa | Estatua |
| 9 eta 108. art | 8. art | 4. art |
Dena dela, EAE-ren kasuan, Udaleko Osoko Bilkuraren ate
blindatu hori zeozer irekitzeko abagadunea eskeintzen da. Alde batetik, 7000
biztanletik gorako udalerrietan, 2/2006 legearen aginduz, “Udal Plangintzarako Aholku Batzordea” deritzona eratu behar da
(109 artikulua). Batzorde honen osaketan bermatu egin beharko da, kiden artean,
auzo-elkarte eta ingurumenaren babesaean ari diren erakundeen ordezkariak
egongo dirala (110 art). Udalak, edozein plangintza mota onartu aurretik,
Batzorde honen aurrean azaldu beharko du, eta haren txostena loteslea ez bada
ere, aintza ez hartzeko zergatia argitu beharko du.
Batzorde honen eraketa eta araudia onartzeko eskumena,
Udalak berak du. Egungo egoera ikusita, argi ikusten da zer nolako “talantea”
duten gure Alkate eta Zinegotziek, ze, EUDEL-en webgunea egiaztatu daitekenez,
Legea indarrean sartu zenetik urte ta erdi igarota, EAE-n 19 Udalek baino ez
dituzte Batzordeok eratu.
Hirigintza arloan, Demokrazia Zuzena errealitate bihurtzeko,
beste aukera askoz ere egiazkoa, Plangintza Orokorra herri kontsulta bitartez
onartzea da. Aukera hau, 108.b) artikuluan aurreikusten da. Baina, aurreko
artikulu baten kritikatu genuen, 108.b) artikulu honek, herri kontsulta hau
deitzeko ezartzen duen baldintza makurra: “herritarren artean eztabaida
larriak” daudenean bakarrik aurreikusten duelako.
Beraz,
ematen du, Euskadi moderno honetan, parte-hartze zuzenaren bitartez jarduteko
eskatzea, aurretik, eztabaida larriak eragitea eskatzen duela, ezinbestean….
hau da marka !!!
3.- Akzio
Publikoa
Egitate
bat da, azken bolada honetan, herritarrek, politika publikoetan eragina
lortzeko bilatu duten bide zuzenena, ia bakarra delako, akzio publikoaren
bidetik jardutea izan da, nahiz eta auzibideko prozedurak oso motelak gertatu
(gehienetan epaia ateratzen denerako salatu nahi zen lege haustearen kalteak ia
lehengoratu ezinak dira).
Hirigintza
arloko akzio publiko hau, jada, 1976 urteko Lurzoru Legean (Konstituzio
aurrekoa) ere agertzen zan. Baina ordutik hona ez du garapen nabarmenik izan,
eta orduko testu antzerakoa erabiltzen dute Lege modernoak:
| EAE | Nafarroa | Estatua |
| 8. art | 9. art | 4. art |
Kontutan
izanda, auzibidera jotzeko arazo nagusia diru kostua izaten dela; eta bestalde,
auzotarren edo ekologista taldeek, ez dutela interes patrimonial zuzenik holako
auzietan, eta aldiz intersa orokorrak direla helburu, beharrezkoa da Doako
Asistentzia Juridikoa arautzen duen Estatuko 1/1996 Legea, horretarako
egokitzea. Lehen aipatutako 27/2006 Legeak (Aarhus Legea), bere 23 artikuluan,
ingurumenaren defentsan aritzen diren talde eta erakundeei eskubide hori
zabaltzen die (beraz hor aukera bat), baina, egunorokoan, Administrazio Publikoek
baliabide ekonomikoak jarri behar dituzte, eskubide hori benetako izan dadin.
Ardura hau, Autonomi Elkarteetako Justizia Sailei dagokie.
