Hiri Globala eta Hiri Globalizatua: Bilbao-Guggenheim zein ote?

Hiri Globala, kontzeptua 90
hamarkadan hasi zen entzuten. Izena bera azalerazten hasi zena, Saskia Sassen
hiri-soziologoa izan zen (Global City. 1991). Ekonomi globalizatu baten sartuta geundela ikusita,
sistema ekonomiko berri horrek, bere oinarrietara hobeto egokitzen zen erakunde
sistema bat behar zuen. Horrela, Estatu-Nazio sistema poilitiko ohikoa,
industri ekonomi sistema sustatu zuena, ez zen eszenatoki berrirako aproposena,
ekonomia sistema berria estatu eta nazioz gaindikoa bait da. Estatu-Nazioak
definizioz arautzeko monopolioa adierazten du, eta aldiz, hiriaren gobernuan, elkarkidetzatarako harremanak
errazago eratu daitezke- Urban Regime-.

Hiri Globala zein den
definitzerakoan, Sassen-ek ezaugarri jakin batzuek azpimarratzen ditu: Erakunde
globalen agintzaritza bilgunea, telekomunikazio azpiegiturak, Erakunde globalei
zerbitzu emateko gai diren enpresa espezializatuak (publizitate agentziak,
abokatu bulegoak, …), finantza zentru garrantzitsua, post-fordismo prozesuetako
enpresa berritzaileak, gobernuen politikan eragina duten eragileak eta
amaitzeko, baina beharrezko baita, saldu nahi diren zerbitzu eta
produktuentzako nahiko merkatu.

Sistema global honek, sarearen
forma hartzen du
. Sarea sistema honek, halabeharrez, bere barnean, ierarkia bat
inposatzen du: badaude, hiri zentralak eta beste batzuk periferikoak. Ekonomia
Globalaren oinarria eta garapena finantza fluxuak egituratzen dute. Ondorioz,
fluxu hauen inguruko informazioa, aginduak, transakzioak… zentru jakin
batzuetan biltzen dira. Nodo abizena hartzen duten hiri zentralak dira benetan
Hiri Globalak; besteak, sarearen zerbitzura jartzearen ordainean, Hiri
Globalizatuak
bihurtzen dira. Honela, autore nagusien arabera, benetako Hiri
Globalak New York, Londres eta Tokio lirateke, eta apur bat zabalduta, baita Los
Angeles, Miami, Paris, Amsterdam eta Shangai.

Beraz, 90 hamarkadako garai horretan
hasten gara, gure artean ere, entzuten “Hirien Sistema” bezala ezagutu dugun
lurralde antolaketa eredu berria (gogoratzen, Elkarte Autonomoko Lurralde
Artezpideak
-DOT- erizpide hau bereganatzen dute). Ordutik aurrera, hiriak,
Sare Globalean duten kokapena eta ierarkia maila hobetzen saiatzen dira: hirien
arteko lehiakortasuna. Lehia honen barruan ulertu daitezke, horren erabiliak
diren esamoldeak: lurraldearen abagune berriak bultzatu beharra, etab….

Lehiakortasun zorrotzago baten
bila doan lasterketa honetan, Hiri Globalizatuek, besteen aurrean bereizketa
“eraikitzen” saiatzen dira. Horretarako, bitarteko guztiak irentsiko dituen
hiriaren irudiaren eta profilaren egokitze beharrera lerrotzen dira. Firma
Globalak kontratatzen dira (garesti, oso garesti), Sarearen zentroaren
atentzioa erakartzeko asmoz. Baina David Harvey-k ondorioztatu duen bezela, epe
luzera, lortu nahi zen bereizketa hori ezerezean geratzen da, firma global
horiek bere produktuaren estandarizaziora jotzen dutelako (Gehry edo
Calatravaren obrak munduan nonahi aurkitzera heldu da urte gutxitan). Jordi
Borja-k artikulu honetan
, eta Bartzelonari buruz, zera galdetzen du: merezi ote
izango du, hirien arteko lehiakortasunaren hobetze horretan gastatu diren
dirutzak? azkenean erabilgarritasun efimero baterako baino balio izango ez
duten azpiegitura, eraikin, etabarretarako….?

Beste artikulu honetan, (Fabio
Duarte eta Clovis Ultramari)
hausnarketa hau urrutirago joaten da (edo
sakonerago). Ikertzaile hauen arabera, hirien arteko Ierarkia Global hori
egonkorra da, hau da, ez dela aldakorra, ahaleginak eginda ere, Sareak, hiri
bakoitzari bere zeregina ezarri diolako, sarearen beraren zerbitzura. Teoria
hau behar bezela lantzeko, hazken hamarkadetan Joku Olinpikoak edo Expo
Unibertsalak
antolatu dituzten Hirien ibilibidea aztertzen dute. Ondorioa
izenburutan: bapateko eta une laburreko izarraren dirdira, eta “gertaeraren”
ostean, apur-apurreko apaltzea eta hasierako kokapenera itzultzea (Sareak
emandako zereginenen araberakoa). Amaitzeko, galdera bat jartzen dute mahaian,
ez ote da bada, hiri eredu propia baten inguruan bildu eta hura landu, performance global baten ustezko
onuretan sinestu beharrean. Adibide bat: Brasil-en, badaude bi hiri ingurumen
politiken arloan ezagunak egin direnak. Bata, Rio de Janeiro da, 1992 urtean
Ingurumenaren gaineko Bilkura Internazionala ezagunaren egoitza izan zelako (Hiri
Performance)
; eta bestea, Curitiba da, urtetan zehar hirigintza plangintza
iraunkorraren eredu bezela ezagutzen dena (Hiri Eredua). Biak alderatuta, 1992
urteko hartaz gero eta jende gutxiago gogoratzen da, performance bera denboran
hurbilago jaso duten beste hiri batzuekin konpartitu behar duelako (Kioto,
Johanesburg, Bali). Aldiz, Curitiba-k urtetan zehar bere eredugarritasunaren
lekukotasuna, Sarearen sistema horretan, mantendu edo agian zabaltzea lortu
izan du.

Gurera etorriaz, eta post honen izenburuari helduz, Bilbao-Gugenheim
hau, ze izaera du benetan, beste Hiri Performance bat da edo benetako hiri
antolamenduaren Eredu izango da ? Esango
genuke, hiriaren zati bat Golden Mile antzeko baten bihurtzeak gehiago duela
Performance izaeratik…. Eztabaida ireki beharra dago….

Utzi erantzuna

Zure e-posta helbidea ez da argitaratuko. Beharrezko eremuak * markatuta daude