Hudson ekonomialariak dioenez, kontabilitateak, berez, ez du erakusten AEBek daukaten bazka librea. Jakina denez, kontabilitatea partida-biko sistema da: aktiboan dagoena pasiboan dagoenak berdindu behar du. Baina kontabilitateak soilik aktiko/pasibo erakusten du, ez du erakusten kontuen azpian dagoen errealitate sozial eta ekonomikoa. Hortaz, kontabilitateaz haratago joan behar da ikusteko zein den quid pro quo arazoa. Ba ote dago nahiko ‘quo‘ ‘quid‘ baterako? (Euskaraz, zerbait beste zerbait baten truke edo antzekoren bat litzateke quid pro quo.)
Gobernu-moneta edo gobernu-dirua zorretik bereizi behar da. Zorrak berrordaindu behar dira –pasibo dira–. Alta, dirua ez da behar berrordaindu.
Gobernu-dirua zor gisa tratatu daiteke, baina berrordaindu behar ez den zor modura. Hori da balantze-orrian aintzakotzat hartu behar dena. Zor bat berrordaindu behar den zerbait gisa definitzen baldin bada, orduan moneta (currency) ez da zor bat, nahiz eta bera balantze-orriaren zor aldean azaldu.
Nahiz eta teknikoki dirua zorra izan balantze-orriko kontabilitatean, de facto, errealitatean, ez da horrela. Hortaz, kontabilitatearen formalismoa garrantzi gutxiagokoa da errealitate politikoa baino.
Kontabilitate-sistema nazional guztietan, dirua jendearekiko estatu-zor gisa definituta dago. Baina hori kontabilitatearen formalismoa besterik ez da, zeren praktikan ez baita inoiz ordainduta izango. Hauxe da benetako arazoa. Kasurako, AEBetako dolarrak ez dira inoiz ordainduak izan –praktikan, dolar gehiagok zirkulatzen du atzerrian AEBetan baino–, eta ondorioz, AEBek bazka librean segitzen dute, dolarraren hegemonia dela-eta.
Are gehiago, AEBen kasuan, haien Altxor Publikoko bonoak ez dira berrordaindu behar, gutxienez europar eta txinatar banku zentralek dauzkaten bonoak. Okerrago oraindik, AEBek ez daukate inolako asmorik beren nazioarteko dolar balantzeak berrordaintzeko. Eta, orain arte bederen, AEBetako enpresetan edo beste aktibo baliagarrietan, beren dolar erreserbak gastatu nahi izan dituzten atzerritar gobernuek, gobernu horien erregimen aldaketa bat jasan dute edo ez atseginezko antzeko egoeraren bat[1].
Printzipioz, mailegu-hartzaile bakoitzeko, mailegu-emaile batek egon behar du. Horrek suposatzen du mailegu bat dagoela zor bakoitzeko. Baina Hego Ameriketako eta beste hirugarren munduko herrialdeetako zorrek interesen metaketa errepresentatzen dute, ez mailegu berriak.
AEBek atzerritar gobernuei behartzen diete beren Altxor Publikoko bonoak finantzatzeko, ez beraiek ordaintze-medio gisa erabiltzeko. Beste aldetik, atzerritar banku zentralek soilik interes nominalak jasotzen dituzte, eta nahietara pilatu ditzakete, besterik ez.
Izan ere, munduko edozein banku zentralen esku dauden AEBetako Altxor Publikoko bonoak edo tituluak funtsean eskaera hutsak dira, alegia ez-beteak, airezkoak. Haiek sarrera biko kontabilitatean azaltzen dira. Egia da. Baina sistema bera ustiatzailea da: aktibo tazitu bat dago item orekatzaile baterako. Are gehiago, nahiko argi dagoenez AEBek ez dutela beren nazioarteko zor erraldoia ordainduko, ezta pentsatu ere ez. Hortaz, balantze-orriak berez ez du ezer esaten sistemaren balantzeaz, berori ekitatikoa zein ustiatzailea izanik.
Aipatu bezala, AEBetako Altxor Publikoen zorrak ez dira berrordaindu behar, ez interesak ordainduz ezta bono gisa ere. Okerrago oraindik, AEBek ez diete ahalbidetu atzerritar herrialdeei beraiek dauzkaten dolarrekin nahi dutena egiteko.
AEBek dolarrak esportatzen dituzte, beste herrialdeek ondasunak esportatzen dituzten bitartean edo/eta beraien arlo publikoa dolarren trukean saltzen duten artean; dolar horiek ezin dituzte gastatu beren nahietara, ez bada dolar horiek mailegatuz AEBetako Altxor Publikora.
Altxor Publikoko bono-estandarra termino egokiago eta konkretuagoa da dolarraren hegemonia baino, zeren lehenak esplikatzen baitu dolarraren hegemonia nola lortzen den. Dolar estandarrean inplizituki dago estandar bikoitza: ez baitu berdin funtzionatzen AEBetarako eta gainontzeko herrialdeetarako: alde batetik, AEBek nazioarteko ordainketen defizit izugarria daukate; eta beste alde batetik, AEBek ondasun, zerbitzuak eta atzerritar aktiboak (baita konpainia osoak ere!) lortzen dituzte modu libre batez. Hauxe da bazka librearen mekanismoa.
Kontua ez da pertsona batek eros dezakeen gauza bakarra AEBetako Altxor Publikoko bonoak direla; arazoa da banku zentralek, beren dolarrekin, eros dezaketen gauza bakarra AEBetako Altxor Publikoko bonoak direla. Esportatzaile indibidualek eta aktibo-saltzaileek beren dolarren soberakina beren banku zentralei pasatzen diete, barneko moneta edo dolarra ez diren beste moneta batzuk lortzeko. Horrela, banku zentralak dolarren gehitzea bereganatzen duten helmuga bilakatzen dira. Eta banku zentral horiek egin dezaketen gauza bakarra AEBetako Altxor Publikoko bonoak erostea da.
AEBetako ekonomiak hegemonia lortzen du, ez, jende askok uste duten bezala, beren indarragatik, beren ahulezia ekonomikoagatik baizik. Ahulezia horrek urteko merkataritza defizit ikaragarrira eramaten du. Baina defizit hori munduaren arazoa da, ez AEBen arazoa. AEBkoentzat defizit erraldoi hori soluzioaren partea da –ezerezaren aldez, zerbait, asko, lortzen baitute–. (Arlo teorikoan ere, Europa eta Txina AEBen menpe daude, ez baitira konturatzen zer-nolako tranpatan harrapaturik dauden.)
Diruaren balantze-orriko fokapena eta kausa/efektuarena, biak, beharrezkoak dira. Historikoki zorrak ziren diru-transakziorik inportanteenak. Gaur egun, aldiz, kreditua da fokua. Gaur, aurrezkien kontrapartida zorrak dira. Dakigunez, aurrezkiak esponentzialki handitzen dira, interes-konposatuen bidez. Handitze horiek gizartearen zorrak sortzen dituzte. Hau da, historikoki, kausazioaren noranzkoa alderantziz ezarri da. Hortaz, balantze-orriko analisiek ez dute balio ezertarako, kausazio lerro berri hori kontuan hartzen ez bada. Nazioarteko mailan, kausazio lerroa AEBetako ordainketa defizitekin hasten da, dolar hegemoniaren baldintzapean. Aipatu bezala, atzerritar banku zentralen kredituak AEBetako ekonomiari ematen zaizkie. Kreditu berri horien izaera berria da kontuan hartu behar dena[2] (ikus M. Hudson-en Super Imperialism: The Economic strategy of American Empire).
Hortaz, balantze-orriko analisiek ez dute balio ezertarako, kausazio lerro berri hori kontuan hartzen ez bada. Nazioarteko mailan, kausazio lerroa AEBetako ordainketa defizitekin hasten da, dolar ‘hegemoniaren’ baldintzapean. Aipatu bezala, atzerritar banku zentralen ‘kredituak’ AEBetako ekonomiari ematen zaizkie. Kreditu berri horien izaera berria da kontuan hartu behar.
Ondorio zehatza: AEBetatik autonomia finantzario eta politikoa lortu ahal izateko, munduko erreforma finantzarioa egin behar da. Zorraren arazoari aurre egin behar zaio, baliabide produktiboetan oinarririk ez daukaten zorrak –eta berorien kontrapartidako aurrezkiak– ezabatuz. Horrek finantza sistema berri bat suposatzen du, lurrean, baliabide naturaletan eta natur monopolioetan oinarritutakoa, ez lan-indarrean eta kapitalean (nonahi egiten den moduan), jadanik Hudsonek erakutsi digun bezala.
