Euroaren etorkizuna: Altxor Publikoak eta Banku Zentralak

Michael Hudson ekonomialariaren iritziz, dirua, edozein diru, gobernuarekiko zor dirua da. Hortaz, aldez aurretik, beharrezkoa da gorputz politiko sendo bat akordio batera iristea. Bi puntu argitu behar dira: (a) zerga ordaintzaileek erabakitzeko diru hori nola gastatu behar duten; eta (b) nor zergapetu behar den. Modu horretan, zergak jasotzeko era bideratuta egon daiteke: dirua bono gisa emititzen da, mailegu hartze horren gaineko interesa ordaintzeko modua garbi geldituz. Printzipioa hauxe da: «ez zergapetzerik errepresentaziorik gabe».

Baina Europar Batasunean euroa[1] ez zen sortu euroa aldez aurretik eraturiko bateratze ekonomiko eta fiskalaren oinarri sendo batetik, kasu, bateratze politiko federal sendo baten bidez. Alderantzizkoa izan da bidea. Izan ere, munduko plangitzagile finantzarioek beste aukera bat proposatu zuten, hainbat ekonomialariren baimen, babes eta onarpenarekin. Eratutako Europar Batasuna (EB) modu thatcherista batez gauzatu zen, jadanik martxan zeuden estatuen era sasi konfederal baten bidez eta arau monetaristak erabiliz. Izatez, europar gobernu sendo batek euroa jaulkitzea ez zitzaien batere gustatu amerikar geo-estrategei.

Europar politika ekonomikoa lehengo Maastricht Itunaren (eta oraingo Amsterdamgo Akordioa) estutasun finantzarioak mugatzen du europar estatuen zorra eta sistema fiskala kudeatzeko. Izan ere, europar estatuetako gobernuen ahalmena mugatuta dago erabat. Horixe izan da monetaristen garaipena.

Gobernuaren kontrolik gabe, nazioarteko ordainketen sistema finantzario bat sor daitekeelako uste monetaristak erabateko eragin politikoa dauka: nazioarteko diru sistema eta zor sistemaren dolarizazioak kontrola utziko die AEBei.

Arriskuan dago Europaren independentzia finantzarioa, zeren, kreditu sistemak gobernuarekiko zorrean oinarritzen diren moduan, diru sistema globala nazio bakar baten zorrean baitatza, AEBetako gobernuaren zorrean. Munduko banku zentralek beren erreserbak AEBetako Altxor Publikoko titulu gisa edukitzen dituzte, hau da, AEBetako gobernuari luzaturiko maileguak. Horrek AEBei aukera ematen die beren hiritarrei zergak jaisteko, atzerritarrei ondorioztatutako defizitak finantzatzeko behartzen dien bitartean[2].

Gaur egungo AEBetako Altxor Publikoko titulu estandarraren azpian, mundu mailako kudeaketa global finantzarioa zentralizatuta dago gobernu nazional baten esku, AEBetako gobernuaren esku, hain zuzen ere.

Egia da euroa gero eta gehiago erabiltzen dela mundu mailan. Baina kontua da ea zer egiten den EBko banku zentralari eskatzen zaizkion euro horiekin, nola eta zertan erabiltzen diren. Euroa eskatua da nonahi. Euroa erabilia da hainbat lekutan. Baina arazoa ez da hor bukatzen. Euro horien ibilbideari jarraitu behar zaio, jakiteko zer gertatzen den, non bukatzen diren. (Kasurako, petrolioaren prezioa moneta batean zein beste batean azaltzea ez da funtsezkoa. Moneta horiek, elkarren artean, gora eta behera joango dira merkatu indarren arabera, gehien batez espekulazioaren arabera.)

Non bukatzen dute euro horiek? Aipatu bezala, europar banku zentralak (munduko beste banku zentral guztiek bezalaxe) bere erreserbak AEBetako Altxor Publikoko titulu gisa edukitzen ditu.

EBk patu hori alboratzeko beharrezkoa da haren banku zentralak (edo europar estatuetako banku zentralek) erreserbak edukitzea: erreserbak AEBetako Altxor Publikoko bonoak edo tituluak ez diren eta Nazioarteko Diru Funtsaren Special Drawing Rights direlako titulu horietan inbertituak ez diren medio batean.

EBk AEBkoen ildoari jarrai diezaioke ordainketa balantzaren defizita inolako mugarik gabe edukiz, zeinetan beste herrialde batzuek beren nazioarteko diru erreserbak gordeko lituzketen.

Kontua da, politika independente horren kontra, europar banku zentrala eratzeko baldintza gogor bat egon dela, monetaristen baldintza sendoa, alegia, ordainketa balantza defizita oso mugatua edukitzea (AEBek inondik inora betetzen ez duten baldintza gogorra).

Hudson-en hitzetan (e-mailetan), «Gutako batzuek luzaro argudiatu dugu ezen dolarrari alternatiba bat ematea ez dela izango beharrezkoa, eta politikoki bideragarria harik eta Europak eta Asiak ibilgailu alternatibo bat garatu arte, non ez dolarretan izendatutako aktiboak eduki baitaitezke. Euroaren kasuan, Washington Akordioko administratzaileek horrelako alternatiba blokeatu dute europar aurrekontu defizitei aurre eginez eta kredituaren Altxor Publikoaren kreditu eraketa eragotziz amerikarren aldeko egoera hartuz. (…) Diruaren eta kredituren kontzeptua [aldatu] arte ez diot ikusten inolako mehatxurik dolarrari».

Are gehiago, «AEBetako ikuspuntua hauxe da, alegia, atzerritar banku zentralei beren zorrak ez dizkietela inoiz pagatu nahi. Nire Global Fracture liburua denbora hartan [1977an[3]] egindako zenbait proposamenekin aritzen da. AEBek ez daukate inolako nahirik atzerritar herrialdeei ahalbideratzea beren dolarrekin ezer ez egitea. AEBei dagokienez, ibilbide librea lortzen ari dira».

AEBek nazioarteko finantza sistema goitik behera aldatu dute. EBk, benetako independentzia lortzearren, dolarra alboratu behar du, eta bere finantza sistema eraiki[4]. Baina, jakina denez, EBko herrialdeetan banku zentralak dira nagusi, ez Altxor Publikoak. Banku zentralek beren merkataritza bankuen eta finantza sektoreen alde lan egiten dute, ez nazio interesen alde. Okerrago oraindik, esan bezala, europar banku zentralak kide diren europar gobernuen defizitak murriztu ditu erabat. Horrek esan nahi du EBk ez daukala nahikoa zorra euroa atzerritar erreserben ibilgailu gisa erabiltzeko. AEBek, aldiz, aurrekontu defizita eta ordainketa balantzako defizita, biak, jasaten dituzte, dolarra nazioarteko de facto-ko diru bilakatuz. (Gainera dolarra militarki sostengatutako dirua da, hots, politikoki sustengaturikoa. Argi: boterea da kontua ekonomian.)

Hudson-ek dioenez (e-mailetan), «euroa ez da oraindik benetako diru politikoa, dolarra den mailakoa». Eta horixe da haren etorkizunaren gakoa. Izan ere, AEBetan Altxor Publikoa da nagusi, gobernatzen duena; EBn, aldiz, banku zentrala da nagusi.

Monetaristen mezuen aurka, EBk ordainketa balantzako defizita behar du beste herrialdeek defizit horretan beren nazioarteko diru erreserbak gordetzearren.

Euroaren etorkizuna? Benetako diru politiko bihurtzea. Bitartean jai, hots, AEBak nagusi.


[1] Balediko Euskal Herri independentean, Euskal Banku Zentralak (BZ) euroak jaulkiko ditu, frantziar, espainiar zein alemaniar BZek egiten duten bezala. (Jakina datekeenez, ‘baledi’ potentziala da; ‘balitz’ irreala.)  Euskal Banku Zentralari buruz, ikus  http://www.berria.info/testua_ikusi.php?saila=iritzia&data=2005-09 06&orria=006&kont=016. Baina,  nahiko ote da euskal BZ edukitzea, ekonomian independentea izateko?

(2016an gehitutakoa: ikus 2004an BERRIAn argitaratua: Euskoak, euroak eta abar…, https://es.scribd.com/doc/256157796/Euskoak-euroak-eta-abar)

[2] Ikus Hudson-en Super Imperialism liburua, azken bi kapituluak bereziki.

[3]  Ikus Hudson (1977) Global Fracture. The New International Economic Order.

[4]  Ikus http://www.michael-hudson.com/ —> Articles —> Will Europe suffer the Swiss syndrome? eta —> Poland, the euro, and the dollar’s double standard.

Utzi erantzuna

Zure e-posta helbidea ez da argitaratuko. Beharrezko eremuak * markatuta daude