Inauteriak Euskal Herrian. Atzo eta gaur

Otsailaren 9an Aitzpea Leizaola antropologo ezaguna inauterien esanahiaz aritu zitzaigun, Nafar Ateneoak eta Ahari Kultur Elkarteak antolatutako hitzaldi batean. EHUko irakasleak inauteriak fenomeno europarra dela esan zigun, eta Antzin Aroan kokatu zuen beraien jatorria. Demaseko ospakizun horretan denboraren kudeaketaz aritu zitzaigun, ilargiaren zikloaz eta 40 eguneko zikloaz. Bere ustez, sensu stricto 5 eguneko jaialdiaz gain, zentzu laxoan Gabon Zaharretako mozorroetatik, Zuberoako maskaradak eta Donostiako Sansebastianak barne, Luzaideko bolantetaraino heda daitezke, Piztuera iganderaino, alegia.

Antzin Aroko jatorriaren aurka Julio Caro Baroja maisua eta bere 1965ko lana El carnaval aipatu zigun. J. Caro Barojak jatorri kristaua azpimarratu zuen. Idazle honek inauteriak hil dira aldarrikatu zuen. Bere ustearen kontra, inoiz baino biziago daude. Europa guztian erritoen hala-nolako berpizkundea jazo dela kontatu zigun Aitzpeak, kohesiorako elementu baten legez jokatuz.

Beste ikerlari baten lana ere goratu zigun, Thierre Truffaut-en Le Carnaval Labourdin. Hona hemen, Don et contre dans les tournées carnavalesques du Labourd.

Inauteriek gaur egun duten esanahiaz, eta gure gizartean betetzen duten funtzioaz jardun zuen gero. Barne turismo puntuala, eta pertsonaia berriak (Aldabika, Palokiak) aipatu zizkigun. Herrietan behar diren anonimotasunaren mozorroak, eta hirietako erakustaldiak inauterien sailkatze bat erakusten digute, landa eremua eta hiria banatuta. Inauteriaren barnean gorrien eta beltzen paperak, ordenaren eta kaosaren ordezkariak direla gogoratu zigun.

Inauterien aspaldiko funtzioetan bi nabarmendu zizkigun:

  • Naturaren gaineko kontrola, adibidez zaldikoen zikiratzean edo hartza lotuta eramatean islatuta
  • Ez-ohiko jana eta edana, adibidez barrikadetan, elkartetan eta inongo puska biltzean

Hitzaldian hainbat pertsonaia eta mozorro aipatu, eta diapositibetan erakutsi ere egin zigun. Bukatzeko, inauteriak denboran nola hedatu diren, partaideengan ere bai. Duela ez asko gizonezko ezkongabeen festa zena, orain guztiona dela, nahiz eta herri batean edo bestean, Goizueta kasu, neskak onartu ez. Baina festa bizi-bizirik dago, eta elementu berriak ekartzen eta gehitzen ditu, motozerra mendian, edo Donostian etorkin Peruarren karroza, adibidez.

Esteka pare bat gehituko dut bukatzeko:

Iñaki Agirre Pérez

 

Iruzkinak (1)

Iruzkinak itxiak daude.